İnsülin Direnci Nedir?
İnsülin, pankreastan salgılanan ve kan şekerini hücre içine taşıyan hayati bir hormondur. Ancak bazı durumlarda hücreler insüline karşı direnç geliştirir. Bu duruma insülin direnci denir. Vücut, direnci aşmak için daha fazla insülin salgılar. Bu süreç uzun vadede tip 2 diyabet, obezite, polikistik over sendromu (PCOS) ve kalp hastalıkları riskini artırabilir.
HOMA-IR Nedir?
HOMA-IR (Homeostasis Model Assessment of Insulin Resistance), insülin direncini ölçmek için kullanılan basit ama etkili bir matematiksel modeldir. Açlık glukozu ve açlık insülin seviyeleri kullanılarak hesaplanır. Kan testi ile ölçülen değerlerle yapılır.
HOMA-IR Nasıl Hesaplanır?
HOMA-IR Hesaplama
🔢 HOMA-IR Formülü:

HOMA-IR Değerleri Ne Anlama Gelir?
HOMA-IR Değeri | Yorum |
---|---|
1.0’in altı | Normal, insülin duyarlılığı yüksek |
1.0 – 2.5 | Kabul edilebilir aralık |
2.5 – 3.0 | Sınırda, dikkat edilmeli |
3.0 – 5.0 | İnsülin direnci var |
5.0 ve üzeri | Ciddi insülin direnci, doktor takibi gerekli |
⚠️ Not: HOMA-IR için net bir “kesin eşik” yoktur. Yaş, cinsiyet, etnik köken ve bireysel sağlık durumuna göre değişebilir.
İnsülin Direncinin Belirtileri
- Yemeklerden sonra uyuklama
- Karın bölgesinde yağlanma
- Tatlı isteği
- Halsizlik
- Adet düzensizliği (kadınlarda)
- Kilo vermekte zorluk
İnsülin Direnci Nasıl Azaltılır?
🔹 Beslenme:
- Şekerli ve işlenmiş gıdalardan uzak dur
- Düşük glisemik indeksli (GI) besinleri tercih et
- Öğün atlama, uzun süre aç kalma
- Bol lifli gıdalar (sebze, tam tahıl)
🔹 Fiziksel Aktivite:
- Haftada en az 3 gün yürüyüş veya egzersiz
- Kas geliştirme çalışmaları insülin duyarlılığını artırır
🔹 Uyku ve stres yönetimi:
- Yeterli ve kaliteli uyku
- Stres hormonları da insülin direncini artırabilir
🔹 İlaç tedavisi:
Bazı durumlarda doktor metformin gibi ilaçlar önerebilir.
HOMA-IR Ne Zaman Ölçülmeli?
- Kilo problemi olanlarda
- Ailede diyabet öyküsü varsa
- Polikistik Over Sendromu (PCOS) olanlarda
- Sebepsiz yorgunluk ve tatlı krizleri yaşayanlarda
- Tip 2 diyabet riski taşıyanlarda
Sonuç: HOMA-IR Neden Önemli?
İnsülin direnci, sinsi ve sessiz ilerleyen bir metabolik sorundur. HOMA-IR sayesinde bu direnci erken fark etmek mümkündür. Erken fark edilirse, yaşam tarzı değişiklikleri ile geri çevrilebilir. Diyabet ve diğer kronik hastalıklar başlamadan önlem almak, tedaviden çok daha değerlidir.