Lösemi, halk arasında kan kanseri olarak bilinir ve kemik iliğinde başlayan ciddi bir hastalıktır. Kemik iliği, vücudumuzun kan hücrelerini ürettiği yerdir. Lösemide, beyaz kan hücreleri (akyuvarlar) anormal şekilde çoğalır ve sağlıklı hücrelerin üretimini engeller. Bu durum zamanla bağışıklık sistemini zayıflatır, kansızlığa ve vücudun enfeksiyonlarla savaşamaz hale gelmesine yol açar.
Lösemi genellikle iki ana tipe ayrılır:
- Akut lösemi: Hızla gelişir, belirtiler kısa sürede ortaya çıkar. Tedavi edilmezse haftalar içinde ciddi sonuçlara neden olabilir.
- Kronik lösemi: Yavaş ilerler, belirtiler yıllarca fark edilmeyebilir.
Löseminin Belirtileri Nelerdir?
Lösemi belirtileri genellikle sinsi başlar. Ancak bazı belirtiler dikkat çekicidir:
- Sürekli yorgunluk ve halsizlik
- Gece terlemeleri
- Yüksek ateş
- Kolay morarma ve kanamalar
- Sık enfeksiyon geçirme
- Kilo kaybı ve iştahsızlık
- Lenf bezlerinde şişlik (boyun, koltuk altı, kasık)
- Burun ve diş eti kanamaları
- Kemik ve eklem ağrısı
Bu belirtiler özellikle birkaç haftadır devam ediyorsa mutlaka bir hekime başvurulmalıdır.
Çocuklarda Lösemi
Çocukluk çağındaki kanserlerin en sık görüleni lösemidir. Genellikle 2-10 yaş arasında ortaya çıkar. Çocuklarda görülen tipik belirtiler:
- Solgun cilt
- İştahsızlık ve zayıflama
- Karın şişliği
- Morluklar ve burun kanamaları
- Sürekli ateş
- Eklem ağrıları
Çocuklarda D vitamini eksikliği ve bazı genetik bozukluklar lösemi riskini artırabilir.
Lösemi Neden Olur?
Löseminin kesin nedeni tam bilinmese de bazı risk faktörleri vardır:
- Genetik yatkınlık
- Aşırı radyasyona veya kimyasallara maruz kalmak
- Sigara ve alkol kullanımı
- Bazı virüsler (örneğin Epstein-Barr virüsü)
- Önceki kemoterapi ve radyoterapiler
- Down sendromu gibi bazı kalıtsal hastalıklar
Lösemi Tanısı Nasıl Konur?
Bir kişi yukarıdaki belirtilerle başvurduğunda hekim bazı testler ister. Tanıda kullanılan yöntemler:
- Tam kan sayımı (kan hücrelerinin düzeylerine bakılır)
- Kemik iliği biyopsisi (kesin tanı koydurur)
- Göğüs röntgeni, tomografi gibi görüntüleme yöntemleri
- Lomber ponksiyon (beyin omurilik sıvısında lösemi hücreleri var mı diye bakılır)
Lösemi Nasıl Tedavi Edilir?
Lösemi tedavisi, löseminin türüne, hastanın yaşına ve genel sağlık durumuna göre planlanır. Başlıca tedavi yöntemleri:
- Kemoterapi: En sık kullanılan yöntemdir. Kanserli hücreleri yok eden ilaçlar kullanılır.
- Hedefe yönelik tedaviler: Kanser hücresine özel ilaçlarla daha etkili tedavi sağlanır.
- İmmünoterapi (biyolojik tedavi): Bağışıklık sisteminin kanserle savaşmasını sağlar.
- Kemik iliği veya kök hücre nakli: Özellikle tekrarlayan ya da dirençli vakalarda kullanılır.
- Destek tedavileri: Antibiyotikler, kan nakli, ağrı kesiciler gibi yardımcı yöntemler uygulanır.
Türkiye’deki sağlık merkezlerinde dünya standartlarında lösemi tedavileri başarıyla uygulanmaktadır.
Lösemi Tedavi Edilebilir mi?
Evet, özellikle erken tanı ile birlikte uygulanan tedavilerle lösemi tamamen iyileştirilebilir bir hastalıktır. Akut lösemilerde hızlı müdahale çok önemlidir. Kronik lösemilerde ise düzenli takip ve uygun ilaç tedavileri ile yaşam süresi uzatılabilir ve hastalık kontrol altına alınabilir.
Ne Zaman Doktora Başvurmalı?
- Dinlenmeyle geçmeyen halsizlik
- Nedensiz kilo kaybı
- Gece terlemeleri
- Sık enfeksiyon
- Morarma ve kanama eğilimi
- Boyun, koltuk altı veya kasıkta ağrısız bezeler
Bu belirtilerden biri veya birkaçı varsa zaman kaybetmeden bir hekime başvurulmalıdır.
